Aşil Tendinit

Aşil tendonu, ayak bileğinin arkasında kaval kemiğine paralel olarak uzanır. Topuk kemiğinden başlar ve kaval kemiği boyunca yukarı doğru uzanır. Vücudumuzun en güçlü tendonudur. Aşil Yunancada en güçlü manasına gelir. Bu tendonun inflamasyonuna ise aşil tendinit denir. Ayak bilek arkası ağrılarının en sık sebebidir.

Bu tendon yürüme ve koşma sırasında topuk kemiğini yukarı kaldırma görevi görür. Uzun süre ayakta kalma, yürüme ve koşma aşil de aşırı stres oluşturur. Bu durumda tendinitle sonuçlanabilir.

Tanımlama

Basit tanımıyla tendonun inflamasyonuna tendinit denir. İnflamasyon ise vücudumuzda sağlıklı dokuların aşırı kullanıma, yaralanmalara veya hastalıklara yanıt verdiği şişme, ağrı ve hassasiyetlerdir. Aşil tendonun ortasındaki tendinitler genellikle dejeneratif olup tutunma yerlerindeki ise aşırı kullanıma bağlıdır. Ortasındaki tendinit genellikle genç ve aktif kişilerde görülür.

En sık topuk kemiğine tutunduğu yerde görülür, kalsifikasyon ve kemik spurları oluşabilir. Genellikle ileri yaş aktif olmayanlarda sık görülür.

Sebepleri

Aşil tendinit ile ilişkili özellikli bir yaralanma yoktur. Problemin temeli aşile binen tekrarlayıcı ve aşırı kullanıma bağlı stresler sonucu gelişir. Kısa sürece vücuda binen aşırı yük, hızlı kilo alma, uzun sure ayakta kalma, sert kösele ve düztaban ayakkabı kullanma risk faktörleri arasındadır.

         Diğer nedenler;

• Kısa sürede ve kondisyonsuz uzun süreli yürüyüş ve ayakta kalma
• Kondisyonu düşük bir baldır kası genellikle serttir. Ani ve aşırı egzersiz aşile bine yükü ve stres artırır.
• Topuk kemiklerinde spur gelişimi aşili hassas hale getirir.

Klinik Bulgular ve Şikâyetler

• Sabahları aşil tendonu boyunca ağrı ve sertlik
• Aktivite artışı ile aşil tendonunun topuğa tutunduğu yerde ağrı ve hassasiyet artışı
• Egzersiz sonrası gün boyunca ağrı
• Tendonda kalınlaşma ve şişlik olur
• Özellikle sportif aktivite sırasında aşil tendonundan pop sesi alırsanız yırtılmış olabilir. Bu durumda hemen doktorunuza başvurun.

Hekim Muayenesi ve Teşhis

Hekiminiz sizinle şikâyetlerinizi ve tıbbı geçmişinizi konuştuktan sonra yukarıdaki klinik bulgulara yönelik muayene yapacaktır. Hekim teşhisten emin olmak için ultrason, röntgen ve MR isteyebilir.

Röntgen kemik spur ve kalsifikasyonları iyi göstermekle birlikte kemik hastalıklarının ayırıcı tanısında yardımcı olmaktadır. MR ise aşil gibi yumuşak dokuları çok net değerlendirir.

Tedavi

1-  Cerrahi  Dışı Tedavi 

Birçok hastada ameliyat dışı yöntemler ile hastalar rahatlamaktadır. Fakat şikâyetlerin rahatlaması birkaç ayı bulabilir. Erken teşhis ve tedavi edilse bile genellikle 3 aydan fazla sürmektedir. Ciddi ağrılarda bu süre 6 ayı bulmaktadır.

Dinlenme:
İlk aşamadır ve aktivite artışı durdurulmalıdır. Özellikle ağrıyı kötüleştiren aktivitelerden kaçınılmalıdır. Aşile aşırı stres bindiren koşma gibi sporlara ara verilmeli, bunların yerine yüzme gibi aşile düşük stres bindiren sporlara devam edebilirsiniz.

Buz Uygulama
Buz uygulaması çok faydalıdır. Gün boyunca 1-2 saatte bir 20 dakika buz uygulayın. Buzu bir havlu üzerinden uygulayın. Özel jel torbaları olup uygulama için temin edilebilir.

Medikal Tedavi
Nonstroid antiinflamatuar ilaçlar inflamasyonu azaltmak için kullanılabilir. Fakat 1 aydan fazla kullanımı tavsiye edilmez.

Egzersiz
Germe egzersizleri baldır kasının uzamasını sağlayarak aşile binen gerginliğin azalmasını sağlar.

Ayakta duvarı iterek 10 saniye tutun ve gevşeyin. Tek seansta 20 kez uygulayın.

Fizik Tedavi

Aşil tendonun iyileşmesinde faydalıdır. Özellikle aşil ortası tendinitlerde etkinliği yüksektir.

Eksantrik Germe Protokolü

Bu egzersizler ile baldır ve aşil germeleri yapılır. Topuk üzerine merdiven çıkılarak yapılan egzersizdir. Yumuşak topuklu bir ayakkabı ile yapılabilir. Biraz ağrılı olabilir fakat yapılması çok faydalıdır. Tek seansta 5 dakika yapılır ve günde 3 seans.

Lokal Stroid Enjeksiyonları

Çok etkili bir ilaçtır. Genellikle tek dok veya maksimum 3 kez uygulanır. Fakat zorunlu olmadıkça en son tercihtir.

Destekleyici Ayakkabılar ve Ortezler

Taban kısmı yumuşak ve topuk kısmı daha yüksek ayakkabılar kullanılmalıdır. Topuk kısmı yüksek olursa aşil gerginliği azalır. Özellikle taban kısmı esnek olmalı ve adeta amortisör gibi çalışmalıdır. Kösele ve sert tabana ara vermelisiniz.

ESWT

Ses dalgaları ile bölgesel kan akımı artırılarak inflamasyon azaltılır.

2- Cerrahi Tedavi

6 ay boyunca tüm tedavilere yanıt vermeyen durumlarda tendinitin yerine ve hasar miktarına bağlı olarak cerrahi düşünülür.

Yapılan ameliyatlar;

Gastroknemius kasına, aşil gerginliğini azaltmak için uzatma ameliyatı yapılır. Faydalı bir ameliyattır istenmeyen durum oranı düşüktür.

Debridman: Tendonda %50 den az hasar varsa kalsifikasyonlar temizlenebilir. Hasarlı yerler temizlenir. Sonrasında bot veya alçı tedavisi yapılabilir.

Tendon Transferi: Hasar %50 den fazlaysa tendon transferi yapılır.

İyileşme: Birçok hastada ameliyat ile başarılı sonuçlar elde edilmiştir. Fakat başarı hasarın miktarına ve yerine bağlı olarak değişiklik göstermektedir.Ağrılardan kurtulma ve iyileşme 12 ayı bulabilmektedir.

Komplikasyonlar: 520-30 oranında sürekli ağrı olabilmektedir. Bir diğer komplikasyon ise enfeksiyondur.

Op.Dr.Tahir Mutlu DUYMUŞ  

Ortopedi ve Travmatoloji Uzmanı

Özgeçmiş için tıklayınız.

Key Words : Aşil Tendonu, Aşil, Aşil Tendinit, Tendinit, Kiriş, Ayak Bilek Ağrısı, Şişme, Yanma