Aktif atletik çocuklar olsun ya da sadece yatakta zıplayan bir çocuk olsun, ev de ya da bir oyun alanında düşme olasılığı vardır. Bu düşmeler genellikle zararsızdır. Ancak, bir çocuk uzanmış olan kol üzerine düştüğünde, yere vurma basıncı ve düşme hızı dirsek etrafında bir kemik kırığı ve ya kırma olasılığı vardır. Çocuklarda en sık görülen kırık tipleridir.
İstatistik
Çocuklarda tüm kırıklar içinde dirsek ve ya dirsek çevresi kırıklar %10 civarında görülür.
Anatomi
Dirsek eklemi üç kemikten bir oluşan bir eklemdir. O bir menteşe gibi çalışır.
- Humerus dirsek ve omuz arasında uzanan kol kemiğidir.
- Radius ve Ulna ise dirsek ile el bileği arasında uzanan bir çift kemiktir.
- Bu kırıklar dirsekte çok farlı yerler ve noktalarda kırılır;
- Hemen dirsek eklemi üzerinden ki bu en yaygın görülen tiptir. Bu kırıklarda damar ve sinir yaralanması riski vardır.
- Dirsek seviyesinden kırılabilir. En sık dirseğin dış yan çıkıntısı kırılır. Bu kırık dikkatli tedavi edilmelidir. Çünkü büyüme plakları etkilenebilir.
- Dirsek iç yan ve dış yan kemik çıkıntılarının tepesindeki kemik büyüme plakları olan epikondillerde kırılabilir.
- Büyüme plakları hattından kırılabilir.
- Ön kol kemik kırıkları ile birlikte olabilir.
- Hem kırık hem çıkık aynı anda eşlik edebilir.
Klinik Bulgular ve Şikâyetler
Kırığın yerine göre değişmekle birlikte;
- Dirsek ve çevresinde ani ve ciddi ağrı
- Eğer sinir yaralanması eşlik ediyorsa, ellerde karıncalanma ve hissizlik olabilir.
Eğer kolunun üzerine düşme sonucu dirsek ağrısı ve şişlikten bahsediyorsa hemen bir doktora muayene ettirmelisiniz.
Muayene ve Bulgular
Doktor çocuğun düşüşünü ve klinik bulguları sorguladıktan sonra nazikçe muayene etmek isteyecektir. Dirsek çevresinde;
- Güçsüzlük
- Şişme
- Morarma
- Sınırlı hareket
- Eğer kan dolaşımı etkilenmişse ellerde koyuluk olabilir.
Görüntüleme ve Testler
Röntgen gereklidir. Çekilir ve bir ortopedi doktoru tarafından değerlendirilmelidir.
Tedavi
Kırığın tipine ve deplasman yani ayrışma miktarına göre değişmektedir. Deplasman kırık uçlarının bir birinden ne kadar ayrıldığını belirtmektedir.
1- Cerrahi Dışı Tedavi
Eğer deplasman yok ve ya çok minimal ise doktor alçı ve ya atel işinde immobilize ederek takip etmek isteyebilir. Ortalama atel ile takip süresi 3-5 haftadır. Takip süresince kırık kayması ve kayma riski yakın takip edilir.
2- Cerrahi Tedavi
Metal çubuklar ile dirsek ameliyatı filmi
Eğer kırık pozisyonu deplase, dizilimi bozuk ve sakatlık riski var ise ameliyat planlanır. Cerrahi genellikle kapalı olarak ciltten telleme ile yapılır.
Bu tel ve ya metal çiviler 3-4 hafta kadar bir atel desteği içinde tutulur ve kaynama sonrası çıkarılır. Sonrasında fizik tedavi başlanır. Fizik tedavi ameliyattan yaklaşık bir ay sonra başlanır.
Uzun Dönem Sonuçlar
Eğer dirsek kırıkları anatomik pozisyonda düzeltilikten sonra ve ya kırık yerine tam yerleştirilip, geçici olarak metal teller ile fiske edilip iyileşme tamamlandığında, dirsekte fonksiyon kaybı beklenmez. Dirsek eklem hareket açıklığı genellikle tam olarak düzelir fakat bazen hafif düzeyde fonksiyonel önemi olmayan kısıtlılık kalabilir.
Eğer kırık yanlış pozisyonda kaynarsa dirsek hareketleri kısıtlı olabilir.
Op.Dr.Tahir Mutlu Duymuş
Ortopedi ve Travmaoloji Uzmanı
Key Words :Çocuklarda Dirsek Kırıkları, Düşme, Dirsek Kırığı sonrası Egzersizler