Stres Kırığı

Stres kırığı, kemiklerde meydana gelen küşük çatlaklara denir. Bu kırıklar genelikle aşırı kullanım sonrası gelişir. Basketbol ve uzun mesafe koşulan yüksek enerjili sporlarda sık görülür.

Stres kırıklarının çogu ayak tarak kemikleri ve alt baldır kemiklerinde meydana gelir. Klinik çalışmalarda tenis, basketbol, atletizm ve dans sporları yüksek risk grupları olarak değerlendirilmiştir. Bunun sebebi zemine tekrarlayan ayak çarpmalarının bu sporlarda sık olmasıdır.

Dinlenme, stres kırıklarından kurtulmanın anahtar noktasıdır.

Tanımlama

Stres kırıkları,aşırı kullanıma bağlı olarak gelişen bir yaralanmadır. Kasların aşırı kullanılması durumunda, kaslar uzun süre kasılı kalır ve normal uzunluklarına uzun süre geri dönemezler. Bu durumda kemiklerde aşırı stres oluşur ve zamanla kemiklerde çatlakların oluşumuna yol açarlar.
Stres kırıkları en sık ayağın ikinci ve üçüncü tarak kemikleri, topuk ve alt baldır kemiklerinde görülür.

Sebepleri

Stres kırıkları sıklıkla yüksek aktiviteli sporlarda görülür. Egzersizler çok sık, uzun süreli ve yoğun olması durumunda meydana gelir.
Egzersiz yapmayan bazı kişilerde de stres kırığı oluşabilir. Eğer osteoporoz veya diğer kemik hastalıklarına sahipseniz, kemik kuvveti ve yapısında zayıflama olur. Stres kırığı oluşumuna yol açan bir çok faktör mevcuttur.

Klinik Bulgular, Muayane ve Teşhis

Ağrı yavaş yavaş gelişir, aktivite ile artar, dinlenme ile geçer

İleri vakalarda ağrı dinlenme ilede olabilir

Ayak üstü ve ayak bileği çevresinde şişme

Kırık hattında dokunmakla hassasiyet

Bazen morarma olabilir

Doktorunuz risk faktörlerini belirlemek için kullandığınız ilaçları, işinizi, günlük aktivitelerinizi soracaktır. Muayane sonrası röntgen çekilir. Bazı erken evre stres kırıklarında, MR çok detaylı bilgi vermesi nedeniyle istenebilir.

Tedavi

1- Cerrahi Dışı Tedavi 

Stres kırığından şüpheleniliyorsa ;

Mutlaka istirahat edilmeli ve aktiviteler durdurulmalıdır.

Ağrıya sebep olacak hareketlerden kaçınılmalıdır.

Ayak kalp seviyesinin üstünde tutulmalıdır.

Günlük birkaç kez buz uygulanmalıdır.

Ağrı ve şişliği azaltması nedeniyle nonstreoid antiiflamatuar ilaçlar kullanılır.

Stres kırığının yeri ve ciddiyetine göre tedavi değişir.

Dinlenme; 6-8 hafta yük vermeden kırık iyileşene kadar dinlenilmelidir.

Koruyucu ve yumuşak fit ayakkabılar kullanılmalı

Alçı tedavisi uygulanabilir

Beslenme: vitamin, mineral ve hidrolize kollejen takviyesi

2- Cerrahi Tedavi

Cerrahi dışı yöntemle yanıt alınamayan veya bazı kalça stres kırıklarında cerrahi planlama gereklidir.

İyileşme ve normal aktiviteye dönüş

Kırık iyileşmesi tamamlandıktan sonra aktiviteye dönüş yavaş ve kademeli olmalıdır.
Egzersizlerin süresi, hızı, mesafesi kademeli olarak artırılır.

Korunma ve Güveli Yaşam

• Kemik sağlığı için kalsiyum ve D vitaminden zengin yiyecekler tüketilmeli ve düzenli beslenme sağlanmalıdır.
• Spor yaparken uygun spor ayakkabı ve ekipmana sahip olunmalıdır.
• Stres kırığı riskini azaltıcı alternatif sporlar yapılmalıdır. Örneğin; yüzme ve bisiklet sürme
• Spora yeni başlarken yogunluk tedrici olarak artırılmalıdır. Koşularda hız, mesafe ve süre haftalık %10 artırılmalıdır.
• Spor yaparken gerdirme ve esneme egzersizleri mutlaka yapılmalıdır.
• Eğer spor yaparken ağrı ve şişme olursa aktivite durdurulmalı ve dinlenmeye geçilmelidir. Birkaç gün dinlenin ağrı devam ederse mutlaka ortopedi doktoruna başvurunuz.

Anahtar Kelimeler: Stres kırığı, ayak ağrısı, stres kırığı nedir?, Stres kırığının tedavisi

Op.Dr.Tahir Mutlu Duymuş

Ortopedi ve Travmatoloji Uzmanı