Kalça Burkulması

Kalça eklemini destekleyen kaslardan biri, sınırlarının ötesinde gerildiğinde veya yırtıldığında, kalça gerginliği oluşur. Burkulma derecesine bağlı olarak hafif, orta veya şiddetli olabilir. Ciddi bir gerilme kalçanızı hareket ettirme yeteneğinizi sınırlayabilir.

Basit günlük aktiviteleri yaparken dahi olabilmekle birlikte çoğu zaman sportif aktiviteler sırasında meydana gelir.

Her ne kadar birçok kalça burkulması basit ev tedavisi ile geçiştirilse de, ciddi burkulmalarda fizik tedavi veya başka bir tıbbi tedavi gerektirebilir.

Hastalığın Tanımı

Kalça eklemi büyük kemikler femur (uyluk kemiği), leğen (pelvis) kemiği ve bunları çevreleyen kas ve bağ dokularından oluşur. Bu kasların bazıları karın veya kalçalara (kalça fleksörleri, glutealler) doğru hareket eder. Diğerleri uyluk dizine (abdüktörler, addüktörler, kuadriseps, hamstrings) doğru hareket eder.

Alt karın kasları ve kalça fleksör kasları genellikle kalça gerginliğinde rol oynar.

Reproduced from JF Sarwark, ed: Essentials of Musculoskeletal Care, ed 4. Rosemont, IL, American Academy of Orthopaedic Surgeons, 2010.

Kalça eklemi burkulduğunda kas ve tendonlar yaralanabilir. Tendonlar, kasları kemiklere bağlayan sert ve liflerden oluşan dokulardır. Kalça burkulmalarına bağlı yaralanmalar sıklıkla kasın tendonla birleştiği noktalarda meydana gelir.

Burkulma ile kas veya tendonunuzda basit bir gerilme olabilir. Devamında ise kas liflerinin, kas ve tendon kombinasyonunda kısmi veya tam bir yırtılma ile sonuçlanabilir.

Kas bir kez yaralandığında, yeniden tamir veya rejenerasyon yeteneği iyi olan bir doku değildir. Tekrarlayan burkulmalar atletik pubalgia (spor fıtığı olarak da adlandırılır) ile ilişkili olabilir. Bir spor fıtığı, alt karın veya kasık bölgesinde herhangi bir yumuşak dokunun (kas, tendon, bağ) gerilmesi veya yırtılmasıdır. Bu durum Sports Hernia (Athletic Pubalgia) olarak da isimlendirilir.

Alt karın kasları ve kalça fleksör kasları, genellikle kalça gerilmelerinde rol oynar.

Reproduced from JF Sarwark, ed: Essentials of Musculoskeletal Care, ed 4. Rosemont, IL, American Academy of Orthopaedic Surgeons, 2010. 

Sebepleri

Sıklıkla akut veya ani gelişen bir yaralanmadır. Temas sporları sırasında bir düşüş veya doğrudan bir darbe gibi aniden ortaya çıkabilir. Kalça gerilme veya burkulma yavaş yavaş tekrar eden hareketlerle aşırı kullanıma bağlı olarak da görülebilir.

Kalça burkulması için risk faktörleri şunlardır:

• Aynı bölgede daha önce yaralanma
• Egzersizden önce yetersiz ısınma
• Çok hızlı egzersize başlama ve ani kontrolsüz hareketler

Klinik Belirtiler

Yaralanan bölgede ağrı ve hassasiyet olur.

Diğer belirtiler;

• Kullanımla artan ağrı
• Şişme –ödem-
• Sınırlı hareket aralığı
• Kas güçsüzlüğü

Burkulma Sonucu Evde Yapılan Basit ve İlk Yaklaşım Nedir?

Basit ev tedavisi ile birçok kalça burkulması düzelir.

Hafif ise;

RICE yöntemi ile tedavi edilebilir. RICE; (Rest, Ice, Compression, Elevation)

Dinlenme, buz, bandaj ve yüksekte tutma demektir.

Dinlenme; Yaralanmadan sonraki ilk birkaç gün için ağırlık veren aktivitelerden kaçınmalı

Buz; Şişmeyi azaltmak için yaralanmadan hemen sonra buz uygulayın. Günde iki saatte bir 15 dakika buz jeli uygulamalıı. Doğrudan cilde buz uygulamayın.

Kompresyon (Elastik bandaj); Ek şişliği önlemek için, bölgeyi hafif bir bandajla hafifçe sarın veya sıkıştırma şortunu takın.

Elavasyon (yükseklik); Mümkün olduğunca sık olarak, bacağınızla birlikte kalpten daha yüksekte tutunuz.

Ek olarak, steroidal olmayan anti-enflamatuar ilaçlar veya ibuprofen ve naproksen gibi NSAID'ler şişmeyi azaltmaya ve ağrıyı hafifletmeye yardımcı olabilir.

Ağrı devam ederse, kalçanızı ve bacağınızı hareket ettirmek daha da zorlaşırsa, doktorunuza başvurun.

Teşhis Nasıl Konur?

Muayene

Bacak ve kalçalarınızı hassasiyet veya şişlik açısından muayene edecektir. Kaslara baskı uygulayarak hareket açıklığınızı değerlendirmek için bacağınızı ve kalçanızı çeşitli yönlerde hareket ettirerek muayene edilir.

Radyoloji

Röntgen kemik gibi yoğun yapıların görüntülerini sağlar. Doktorunuz, benzer semptomlara sahip olan kalçada stres kırığı olasılığını ortadan kaldırmak için bir röntgen çekebilir. Çoğu zaman, teşhisi doğrulamak için ek bir görüntüleme testi gerekmez. Fakat kas yaralanmasının derecesi için en iyi görüntüleme MR dır.

Tedavi

Genellikle cerrhai olmayan yöntemler ile tedavi edilir. Medikal tedavi ile ağrı hafifletilir.

1- Cerrahi Dışı Tedavi

RICE yöntemine ve anti-enflamatuvar ilaca ek olarak, doktorunuz kalçanızdaki ağırlığı azaltmak için birkaç gün boyunca koltuk değneklerini kullanmanızı tavsiye edebilir. Diğer öneriler;

Isı terapisi. Şişmeyi azaltmak için akut yaralanmalardan hemen sonra buz uygulanmalıdır. Bununla birlikte alternatif olarak, yaralanmalardan 72 saat sonra ise sıcak havlu veya ısıtma yastığı kullanmak, ağrıyı hafifletmeye ve hareket aralığını iyileştirmeye yardımcı olabilir.

Ev egzersiz programı. Spesifik egzersizler kalçayı destekleyen kasları güçlendirir, kas dayanıklılığını ve esnekliğini arttırmaya yardımcı olur.

Fizik Tedavi. Birkaç hafta ev egzersizinden sonra ağrı devam ederse rehabilitasyon önerilir. Kas gücü ve esnekliği geliştirmek için egzersiz programı önerilir.

2- Cerrahi Tedavi

Kas liflerinin tamamen yırtıldığı ciddi yaralanmalarda, normal işleve ve harekete dönmek için ameliyat gerekebilir. Ameliyat tipik olarak yırtık parçaları bir arada birleştirmeyi içerir. Fakat birçoğu ameliyatsız tedavi edilir.

Kurtarma

Çoğu durumda, 10 ile 14 gün boyunca yaralanmanıza neden olan aktivitelerden kaçınmalısınız. Şiddetli burkulma ise iyileşme uzun sürebilir. Ağrınıza göre aktivitenizi düzenleyiniz.

Burkulmaları önlemek için;

• Kaslarınızı düzenli egzersiz programı ile koşullandırın. Yaşınız ve aktivite düzeyinize göre planlayın.
• Spor aktivitesinden önce ısınma. İyi bir ısınma, vücudunuzu daha yoğun bir aktivite için hazırlar. Kan akışını arttırır, kas sıcaklığını artırır ve nefes alma oranınızı arttırır. Isınma, vücudunuzun egzersiz taleplerine uyum sağlaması için zaman kazandırır. Hareket aralığınızı artırır ve sertliği azaltır.
• Spor için uygun koruyucu giysiler kullanın veya giyinin.
• Egzersizden sonra soğumaya zaman ayırın. Çok sayıda hızlı gerdirme yapmak yerine, yavaş yavaş ve kademeli olarak gererek, her bir gerginliği tutarak kas zamanınızın tepki vermesini ve uzamasını sağlayın.

Op.Dr.Tahir Mutlu Duymuş

Ortopedi ve Travmatoloji Uzmanı

Key words: Kalça Burkulması, Kalça Ağrısı , Kalça Burkulmasına ne iyi gelir?, Ameliyat Şart mı?