Kas Zedelenmesi

Özellikle basketbol, futbol gibi yüksek tempolu ve kontak sportlarda birçok kas yaralanması türü görülebilir. Bir çok yaralanma genellikle küçük olup hızlıca iyileşmektedir. Bu yaralanmalarda sporcular genellikle spora ara vermeksizin faaliyetlerine devam edebilirler. Fakat ciddi kas zedelenmelerinde derin doku hasarları meydana gelip sporcularun birkaç ay sportif faaliyetlerden uzak kalmalarına dahi yol açabilmektedir.

Sebepleri

Genellikle künt bir cisimden dogrudan gelen darbe veya tekrarlayan darbelerin kas ve lif dokularını ezerek meydana gelir. Vucudun bir kısmının yüksekten düşme sonucu ve sert yüzeyler arasında sıkışması sonucuda görülebilir.

Belirtileri ve Bulguları

• Şişme
• Ağrı
• Morarma
• Ekleme yakında eklem hareketinde azalma
• Kas içi kanama ve kas fibrillerinin arasında toplanarak hematom a oluşturma
• Çok ciddi ve aşırı kanama kansızlık ve şok yapabilir. Özellikle aşırı kanamalı durumlarda kemiklerde kırık, eklem çıkığı, ciddi kas yrrtılması, kopması görülebilir.
• Etkilenen bölge karın duvarı ise iç organ yaralanması eşlik edebilir.

Teşhis, Tanı ve Muayene

Etkilenen bölge ve yaralanmanın derecesi, ciddiyeti önemlidir. Öykü, fizik mauyene ile birlikte röntgen, ultrason, MRI ve BT tetkikleri yapılabilir. Özellikle kas içi kanama da USG ile hızlı değerlendirme sağlanırken MR ile detaylı tarama yapılabilir. Fakat kanamanın yeri ve miktarı açısından ayrıca eşlik edebilecek kemik doku yaralanmaları bazen BT ile araştırılabilir.

Tedavi

Özellikle kanama, ağrı ve inflamasyonu kontrol etmek için zedelenen kas dokusu nazikte gergin ve sabit pozisyona alınmalıdır. Sonrasında RICE protokolü;

• Dinlendirme : Sportif faaliyet durdurulmalı ve yaralanan bölge korunmalıdır. Bunun için atel veya ortez kullanılabilir.
• Buz : Her saat başı 20 dakika buz uygulanmalıdır.
• Kompresyon : Bandaj ve buz jelleri ile yaralanan bölge sarılmalıdır.
• Elavasyon : Şişmeyi azaltmak için yaralanan kol veya bacak kalp seviyesinin üstünde tutulmalıdır. Yüksekte tutulmalıdır.

Birçok kas zedelenmesi basit müdahaleler ile sorun oluşturmaksızın hızlıca iyileşmektedir. Ağrıyı azaltmak için doktorunuz non-steroidal anti-inflamatuar ilaç kullandırabilir. Yukarıdaki protokolü ilk 24-48 uygulanmalıdır. İyileşme süreci başlarken kas gücü ve gerginliğini düzeltmek için egzersizlere başlanmalıdır.

Kas içi hematom çok ise cerrahi müdahale gerekebilir.

Rehabilitasyon

Yaralanmadan birkaç gün sonra inflamasyon ve ağrıda genellikle azalma başlayacaktır. Bu aşamadan sonra hafif egzersizlere başlanabilir. Yaralanma derecesine göre planlanmaktadır.

Kişinin normal sportif faaliyetlerine dönmesi birkaç hafta veya daha uzun sürebilir. Tam iyileşme olmadan yaralanma bölgesi çok fazla zorlanır veya stress uygulanırsa fazla skar dokusu gelişebilir ve daha problemlere yol açabilir. Bu nedenle egzersiz ve rehabilitasyon başlama zamanı, süresi ve derecesi önemlidir.

Öncelikli hedef nazik gerdirme egzersizleri ve eklem hareket açıklığını artırmaya yönelik olmalıdır. Ağrısız tam eklem hareketi kazanma ve kas gücüne kavuşma ile spor dönüş sağlanabilir.

Spora Dönüş

Kas gücünü tam elde etme, eklem hareket açıklığını tam kazanma ve yeterli kas gerdirme kuvvetine ulaşınca spor dönüş düşünülebilir. Bu sürece mutlaka hekiminizle birlikte karar vermelisiniz.

Doktorunuz dönüşe karar verdiğinizde size yardımcı ve koruyucu ortez veya cihazlar önerebilir. Bu koruyu ortezler yaralanma bölgesini yeni darbelere karşı tekrar koruyacaktır. Yarı sertlikte olan bu ped veya koruyucular gelen travmanın zararını azaltacaklardır.

Komplikasyonlar

Özellikle derin kas kontüzyonları veya zedelenmelerinde bir takım komplikasyonlar görülebilir. En sık görülenler kompartman sendromu ve myozitis ossifikans dır.

• 1-Kompartman Sendromu

Aşırı kanama kas kompartmanlarında basınç artışına yol açarak meydana gelir. Sıklıkla kol, bacak, ayak ve kalçalarda görülür. Bu durum doku dolaşımını bozarak nekroz ve geri dönüşümü olmayan hasarlara yol açabilir. Acil durumlarda FACCİATOMİ ameliyatı olması gerekebilir.

• 2-Myositis Ossifikans

Özellikle genç atletlerde ve ciddi kontüzyon varlığında erken rehabilitasyona aşırı zorlama sonucu meydana gelebilir. Bu hastalıkta zedenlen kas hücrelerinin yerine yeni doku oluşum esnasında problem vardır. Kas yerine kemiksi dokular ve aşırı sert fibrotik yapılanmalar görülür. Klinik sonuçları kötüdür. Hafif veya çok ciddi düzeyde olabilir. Bu süreçte aşırı gerdirme egzersizleri durumu köyüleştirebilir.

RICE protokolü ve NSAİ ilaçlar iyileşmede yararlıdır. Egzersizler nazik ve hastayı aşırı zorlamadan yapılmalıdır. Tedavi sürecinde nadiren kemiksi dokuların çıkarılması cerrahi olarak gerekebilir.

Etiketler: Kas çürümesi, morluk, kontüzyon, kas ezilmesi

Op.Dr.Tahir Mutlu Duymuş
Ortopedi ve Travmatoloji Uzmanı