Ön Diz Ağrısı ; Nedenleri, Belirtileri ve Etkili Tedavi Yöntemleri

Ön Diz Ağrısı Nedir?

Kronik ön diz ağrısı, sağlıklı, genç ve aktif bayanlarda yaygın olarak görülmektedir. Bu dizde anormallik olduğu ve aktiviteye devam etmekle dizde hasar meydana geleceği anlamına gelmez.

Fakat dizdeki ağrı diz kapağının altında ve kaval kemiğinin önünde ise ağrı Osgood-Schlatter Hastalığını düşündürebilir.

Ön Diz Ağrısının Sebepleri Nelerdir?

Birçok vakada gerçek sebep tam olarak açık olmayabilir. Diz anatomisi karmaşık ve hassas olması nedeniyle, aşırı kullanım, aktivite artışı, uzun yürüyüşlerde, bazen diz kapağı dizilimindeki küçük sorunlar büyük ağrılara sebep olabilir. Dizlerimiz tüm vücut ağırlıklarını taşır ve sürekli yük altındadırlar. Diz kapaklarına binen yük merdiven kullanırken vücut ağırlığının 3, koşerken ise 7 katıdır. Kilo alma, aktivite artışı ve aşırı kullanım, diz kapağı dizilimindeki küçük sorunlar ile birlikte olunca, diz kapağının altındaki basıncın artmasına yol açarak aşınma ve hassasiyet oluşumuna sebep olurlar.

Bir dizi faktör bu duruma sebep olabilir;

• Diz eklemini destekleyen kaslarda dengesizlik : Kaslarda zayıflık, özellikle vastus medialis kasında zayıflık diz kapağının dışa yönelmesine yol açar.
• Kötü esneklik : Eklem bağlarında serlik eklemin esnekliğinde kayba yol açar.
• Kalça ile ayak bilekleri arasındaki uyum problemi : Fizyolik akslarda bozukluk, genu varum veya genu varus. X bacak veya parantez bacak.
• Uygun olmayan antrenman teknikleri ve ekipmanları
• Aşırı sportif faaliyetler
• Diz kapağı dizilim sorunları
• Diz kapağı kireçlenmesi
• Medial patello-femoral plika sendromu : Diz kapağının iç eklem yüzeyinde patolojik bir bandın olmasıdır. Eklem kıkırdağında zamanla sürterek hazar yapar.
• Patello-femoral lateral kompresyon sendromu : Diz kapağının dış kısmında basınca yol açar. 
• Patello-femoral eklem de osteokondral lezyonlar
• Gut Hastalığı : Kanda ürik asit yüksekliğinin fazla olmasındır.
• Patella Alta :  Diz kapağının aşırı yukarıda olmasıdır.
• Patella Baja : Diz kapağının aşağıda olmasıdır.
• Pateller tendinit : Diz kapağı ile kaval kemiği arasındaki bağın iltihaplanmasıdır.
• Quadricesp tendinit : Diz kapağının üstündeki bağın iltihaplanmasıdır.
• Suprapateller Fat Pad Sıkışma Sendromu : Diz kapağının üstündeki yağ dokusunun sıkışması ve iltihabıdır.
• İnfra Pateller Hoffa Sendromu :  Diz kapağının altındaki yağ dokusunun iltihaplanmasıdır.
• Troklear Displaziler :  Dizkapağının eklem yaptığı uyluk eklem yüzeinin anatomik bir şekle sahip olmayıp yapısal bozukluğudur.

Ön Diz Ağrısının Belirtileri ve Şikâyetleri Nedir?

• Ağrı genellikle yavaş yavaş başlar. Aşağıdaki ortak belirtiler yaşanabilir;
• Uzun oturuşlardan sonra ayağa kalkış, merdiven çıkarken, dizden sürtme ve klik sesleri alınabilir.
• Gece ağrısı
• Aktivite sırasında ağrı, özellikle diz çökme ve ağırlık kaldırma
• Aktivite yoğunluğunda ve seviyesinde değişiklik ile ağrının değişmesi
• Özellikle diz kapağı çevresinde ödem veya şişlik olması

Eğer ağrı kronik hale gelirse, uyluk kaslarında kısalma ve erime ile zayıflık gelişebilir.
Ağrılarınız kalıcı ve geçmiyorsa teşhis ve tedavi amaçlı ortopedi hekimine başvurmalısınız. Erişkin dönemi diz ağrıları genellikle, kilitlenme, takılma vs gibi sorunlara yol açan menisküs kaynaklı sorunlar değildir. Bu belirtiler dizdeki mekanik bir problemden kaynaklı olup dizde aşınmalara yani kireçlenmeye yol açabilir.

Ön Diz Ağrısında Tanı Nasıl Konur?

Dizdeki şikâyetler ve tıbbı geçmiş çok önemli olmakla birlikte;

• Diz kapağı dizilim bozukluğu
• Diz stabilitesi, kalça rotasyonu ve eklem hareket açıklıkları
• Diz kapağı altında hassasiyet
• Uyluk ve baldır kaslarının gücü, esnekliği, serliğine bakılır.

Ön Diz Ağrısında Görüntüleme

Röntgen: Kemik yapıları çok iyi gösterir değerli bir görüntülemedir. Özel çekimler ile diz kapağı değerlendirilir.
MR: Yumuşak dokuların görüntülemesi için önemlidir. Şişlik ve dizde kilitlenme varsa, kıkırdakları ve menisküsleri değerlendirmek için MR isteyebilir.

Ön Diz AğrısınınTedavisi

Eğer ağrılarınız doktoru ziyaret etmek için yeterince ciddi değil veya mütevazı ise şikâyetlerinizi hafifletmek için aşağıdaki adımları deneyebilirsiniz. Diz kapağı altındaki ağrılarda buz, dinleneme ve basit egzersizler özellikle gençlerde faydalıdır. Aşırı ağrılarda İnflamasyon giderici ağrı kesiciler kullanılabilir.

Buz: Her gün saatte 15 dakika havluya sarılmış buz uygulayın. Ağrı ve şişliği azaltmada faydalıdır.
Dinlenme: Ağrılar rahatlayana kadar dinlenmeli ve fazla kilo varsa kilo verilmelidir.
Egzersiz: Ağrı ve şişlik gittikten sonra, hareket açıklığını yeniden elde etmek için egzersiz programı verilir. Güç, kuvvet, dayanıklılık, çeviklik ve kondisyon çalışır. Kademeli koşu ve öncesinde germe egzersizleri uygulanır.

Ön Diz Ağrısında Ameliyat Nasıl Yapılır? Ameliyat Şart Mı?

Genellikle ameliyat dışı tedavilerle birçoğu tedavi edilebilir. Ameliyat tedavisi bazen gereli olmaktadır. Sebebe göre tedavi ve ameliyat tedavisi değişir. Yapılan muhtelif ameliyatlar;

• Diz kapağı dizilim cerrahisi
• Artroskopik olarak patolojik plika eksizyonu
• Artroskopik olarak lateral gevşetme ameliyatı
• Artroskopik olarak kıkırdak cerrahisi, mozaikoplasti, mikrokırık veya debridman
• Fulkerson ameliyatı

Ön Diz Ağrısında Ameliyat Dışında Tedavi Yöntemleri Nedir?

Ameliyat dışı tedavi yöntemleri çoğunlukla yeterli olup şunlardır;

• İlaç tedavisi ; Bu grup ilaçlar başlangıçta özellikle semptomatik şikayetlere yönelik olarak başlanır. Çok çeşitli ilaçlar vardır. Non-Streoid anti inflamtuar ilaçlar ( Brufen vs), Analjezikler (Parasetemol vs) ve kas gevşeticiler (myorelaksanlar) gibi ilaçlardır. 

• Kollejenler, Glukozaminler : Bu grup ilaç olarak değil gıda takviyesi olarak geçmektedir. Özellikle tip 2 kollejenler, glukozamainler, kondromin sülfat vs gibi muhtelif takviyeler vardır. Amaç eklem kıkırdak kalitesini artırmak ve beslenmesini sağlamaktır. Kıkırdak kalitesini artırmaya yönelik bir tedavidir.
• Eklemiçi enjeksiyon tedavileri ;
  • Hyalunurik asit : Geleneksel bir tedavi olup eklem içi viskosüplemantasyon etkisi vardır. Çok sık uygulanmaktadır. Kayganşaltırıcı iğne olarak geçmektedir. Muhtelif dozlarda hazır iğne paketleridir. PRP gibi klink şartlarda hazırlanma süreci yoktur. Hazır kutularda olup hemen uygulanabilir. Genellikle etkisi çoğu hasta bir kaç yıl sürer fakat etki süresi hastadan hastaya değişmekte olup çok ileri vakalarda fayda etkili sonuç alınamayabilir. Avantajları; Kolay elde edilebilir. Uygulaması kolay ve hızlıdır. Dezavantajları ileri vakalarda etkinliği düşüktür.
  • Trombositten Zengin Plazma - PRP - : Hastanın kendi kanından elde edilir. Bir ön hazırlık aşaması vardır. Hyalunurik asit gibi hazır enjeksiyonlar değildir. Hazırlık yaklaşık olarak yarım saat olup uzun değildir. amaç hastanın kendi kanındaki pıhtılaşma hücreleri toplayıp eklem içini uygulmaktır. Etki mekanizası trombositlerden salınan büyüme faktörleri sayesinde kıkırdak dokusunun yenilenmesidir. Rejeneratif bir tedavi olup etkisi uzun vadede kıkırdak yenilenmesi ve çoğalmasıdır. Hyalunurik asit gibi kayganlaştırıcı özelliği yoktur. Bu nedenle baden hylanurik asit ile birlikte uygulnabilir. Kombine tedavi olup daha etkili sonuçlar alınabilir. dezavantajları çok ileri evre kireçlenmelerde etkisi yok veya düşüktür. Ayrıca hastanın kan sağlık durumu PRP hazırlanmasına uygun olmalıdır. Kan hastalıkları olanlarda uygulanamaz.
  • Kemik iliği veya göbekten kök hücre : Ameliyathane veya lokal müdahale alanlarında uygulanabilir. Hastanın göbek yağından veya kemik iliğinden kök hücre toplanır ve özel işlemlerden geçerek hazırlanır. 
  • Sanakin tedavisi : PRP gibi hastanın kendi kanından elde edilir. Kandaki inflamasyonu bastıran sitokinlerin toplanması ile elde edilir. Ödem kurutucu olup steroid gibi ilaçların kullanılmasına gerek olmadan inflmasyon tedavi edilir.
  • PRGF : PRP tedavisine benzer şekilde hazırlanır. PRP den farkı büyüme faktörleri daha yüksek yogunlukta bulunur. 
  • Egzozom : Genellikle yağ hücreleri, kordon kanı, plesenta veya kemik iliğinden elde edililir. Hücrelerin dış ortama saldığı lipid vezikülleridir. Bioaktif moleküler içerir. Bir kök hücre tedavisidir. Biolojik bir tedavi türü olup hücre yenilenmesi amacıyla uygulanabilir.
  • Hidrojel : Hidrojel ameliyat olmak istemeyen ileri düzeyde kireçlenmesi olan hastalara ugulanabilir. Viskosuplemantasyon etkisi çok güçlüdür. İçeriğinde poliakrilamid olup eklem içinde uzun süre kalarak aşınan eklem yüzeylerinin birbirine sürtünemesini engeller. Mekanik bir tedavidir. Kıkırdak yenileyici özelliği yoktur fakat biyolojik uyumlu bir yapıya sahiptir.

vs gibi çeşitli eklemiçi enjeksiyon tedavileri vardır. Bu tedavi türlerinde tercihler hastaya göre değişkenlik göstermektedir. 

Ön Diz Ağrısında Tedavi Olmaz İsem İleride Sorun Yaşar Mıyım?

Tedavi olunmaz veya tedbir alınmaz ise eklem kıkırdağıda aşınma ve kiireçlenme ile sonuçlanır. Bu durum bazen eklemde kıkırdağın tamamen kaybına ve bunun sonucunda diz protezi ameliyatı ile sonuçlanabilir.

Ön Diz Ağrısında Ameliyat Olmam Şart Mı?

Ön diz ağrısının sebepleri arasında kıkırdaklarda sürekli aşınmaya yol açan bir durum varsa ameliyat olmanız gerekir. Örnegin pataloik plika sendromu, lateralde aşırı kompresyon sendromu, patella baj gibi durumlarda genellikle ameliyat gereklidir. Fakat genel prensip ilaç tedavisi, fizik tedavi ve yaşam modifikasyonlarına rağmen eğer tüm ameliyat dışı tedavilere yanıt yok ise ve sürekli bir kıkırdak aşınması var ise ameliyat genellikle gerekli olur. 

Ön Diz Ağrısında Diz Eklemini Nasıl Koruyabilirim?

• Diz kapağındaki ağrı şiddetli ve devam ederse, hekime görünmekte fayda vardır. Eğer ağrılarınızdan kurtulduysanız, tekrarını önlemek için aşağıdaki öneriler dikkate alınabilir;
• Egzersiz yaparken uygun ayakkabı giyin
• Fiziksel aktivite öncesi germe egzersizleri ile ısınma
• Dizinizde ağrıya sebep olacak hareketlerden kaçınma
• Eğer yarışmalara hazırlanıyorsanız toplam koşma mesafesini azaltma
• En önemlisi ise ağrınızın sebebini ortaya koyarak bireye veya sebebe yönelik kesin tedavi yol haritanızı oluşturunuz.

Ön Diz Ağrısı için Evde Uygulayabileceğim Tedaviler ve Eğzersizler Var Mı? 

Ön diz ağrısı için evde diz çevresi kaslarınızı güçlendirebilirsiniz. Özellikle uyluk kaslarını güçlendirme, eklem bağlarında ve kaslarında esnetme egzersizleri faydalı olacaktır. Eklme kıkırdağını güçlendime için gerekli kollejen ve vitaminleri almak önemlidir. Ev içinde ortopedik tabanlı terlik kullanma dize olan anatomik yüklenmeyi sağlayacaktır.