Diz Kireçlenmesi

Diz Kireçlenmesi Nedir?

Diz ekleminde kıkırdakların aşınması, soyulması veya kaybı ile giden bu sürece diz eklem kireçlenmesi denir. 

Birçok sebebi olmakla birlikte sıklıkla çoğunda nedeni açık ve net değildir. Ensık sebepleri ise;

• Gonartroz veye Osteoartrit

En sık görülen sebeptir. Kesin nedeni bilinmiyor. Kıkırdakların özellikle orta ve ileri yaşlarda kronik olarak kaybı söz konusudur. Osteoartrit için risk faktörleri ise; 

• • Bayan
  • Obezite
  • Engebeli coğrafi bölgelerde yaşam
  • Düzensiz beslenme
  • Dize bükerek çalışılan ağrı işler
  • Sürekli ve ağır kortizon kullanımı
  • Beyaz ırk
  • Sigara 
  • Genetiksel Faktörler sayılabilir. Aslında tek bir sebebi olmayıp multifaktöriyeldir. 

• Romatizmal Hastalıklar

Birçok eklemi etkileyebilir ve herhangi bir yaş grubunda görülebilir. Enflamatuar veya iltihaplı eklem hastalıklarıdır. Kıkırdak hasarı ile sonuçlanıp eklemlerde deformasyonlar gelişebilir.

• Kırık veya Travma Sonrası

Özellikle eklem içi kırık, çıkık veya bağ yaralanmaları sonucu görülür. Zamanla eklem kıkırdağında kayıp gelişir. Özellikle basamaklı kaynağan paröalı eklem içi kırıklar sonrası gelişir. İlk yıllarda fazla ağrı olmayıp sonrasında ortaya çıkar. 

Diz Kireçlenmesinin Belirtileri Nelerdir?

Ağrı başlangıçta hafif ve yavaş seyirlidir. Genellikle;

• Diz ağrısı, ani veya yavaş olabilir.
• Şişlik ve ödem
• Diz ekleminde kilitlenme
• Eklemde sürtünme ve ses gelme
• Eklemde sertlik
• Krepitasyon
• Genu varum veya genu valgus denilen şekil bozukluğu
• Aksayarak yürüme
• Dizi tam bükerken ve uzatırken zorlanam ve dizlerde hareket kısıtlılığı
• Nemli havalarda diz ekleminde sızlama tipi ağrı

Tüm bu hastalıkların temeli kıkırdak hasarı yani kondropati ile başlar.

Diz  Kirçlenmesinde Teşhis veya Tanı Nasıl Konur?

Hastanın şikayet süresi, ağrısının ortaya çıkış şekli, ağrının dizdeki yeri, hikayesi ve ailesel yatkınlık olup olmamamsı önemldiir. Klinik muayenede ağrı dizde lokalize özellikle ön ve iç kısımda yaygındır. Dizde takılma olur. Travma hikayesi yoktur. Fizik muayenede ağrıyı proveke edici testler uygulanır. Kan testleri bazen ayırıcı tanı için istenir fakat genelde normaldir. Özellikle teşhiste ayakta basarak çekilen diz grafileri çok önemlidir. Yine yumuşak dokulardan menisküs ve diz bağlarını değerlendirmek için MR faydalı bilgiler sunar. 

Röntgen : Ayakta basılarak çekilen diz grafisinde eklem mesafesinin darlığı kireçlenmenin derecesini gösterecektir. Diz kireçlenmesi radyolojik olarak ve Kellgren-Lawrence Sınıflamasına göre 4 evreye ayrılır. Evre 4 diz, eklemin tamamen kapandığı ve ileri evre bir kireçlenmedir. Aşağıda ayakta çekilen grafide sol da normal diz sağ da ise evre 4 kireçlenmiş diz görülmektedir.

MR : Radyasyon içermeyen ve yumuşak dokuların çok iyi değerlendirildigi bir görüntülemedir. Manyetik Rezonans olup mıknatıs etkisi ile çalışır. Menüsküs, kıkırdak ve eklem bağları ile birlikte kemik yapıları ayrıntılı olarak değerlendirilir.

Diz Kireçlenmesinin Tedavisi Nasıl Yapılır?

Diz kireçlenmesinde tedavi hastadan hastaya, kireçlenme evresinden, hastanın yaşına ve kireçlenme sebebi gibi birçok faktöre göre değişir. Genellikle ilk yaklaşım ameliyat dışı tedavi yöntemleridir.

Cerrahi Dışı Tedavi : Ameliyat Dışı Tedavi Yöntemleri?

Erken evre ve genç hastalarda öncelikli tedavi yöntemidir. amaç ağrıyı azaltmak, eklem hareket açıklığını artırmak ve ağrısız bir yaşam kalitesi sağlamaktır. Bireye özgü bir tedavi yöntemi seçilir. hasta ile birlikte karar verilmeldir. Tedavi yöntemleri arasında;

• Anti-enflamatuar ilaçlar kullanılabilir. Amaç ağrıyı ve ödemi yok etmektir. Hayat boyu kullanılmaz. Amaç başlangıçta ödemi azaltmaktır. 
• Kas gevşeticler : Eklem çevresi kaslarda kasılma ve kramp var ise kullanılır.
• Krem, jel veya pomadlar : Özellikle hafif olgu ve mide-bağırsak sistemi sorunları olanlarda kullanılabilir. 
• Kıkırdak proteinler : Sıvı, tablet veya toz formları olabilir. Özellikle  Tip 2 Kollejen, Hidrolize Kollejen, Omega ve Vitaminler kullanılabilir. Eklemlerin yapısal kalitesini artırmaktır. 
• Glukozamin veya Kondromin Sülfatlar 
• Diz breysleri veya dizlikler
• Kilo verme
• Yüksek tempolu sporlardan kaçınma
• Yaşam tarzını  değiştirme ; Özellikle diz bükücü işlerden ve ağırlık kaldırıcı işlerden kaçınma
• İstirahat
• Ortopedik Ayakkabılar
• Egzersizler
• Eklemiçi Enjeksiyon Tedavileri ; Bu grupta birçok farklı enjeksiyon vardır. PRP, Hyalunurik Asit, Kortizon, PRGF, Sanakin, Egzozom, Kök Hücre gibi bir çok uygulama vardır. Hangisi olacağına hasta ve hekim birlikte karar verir.

Diz Kireçlenmesinde Ameliyat Tedavisi Nelerdir? 

Hasta ameliyat dışı tedavilere yanıt vermiyor ve ileri evre kireçlenme var ise ameliyat seçenekleri devreye girebilir. Seçenekler arasında;

• Kapalı Artroskopi Ameliyatı : Eklemiçi temizlik ve yırtık menüsküsler temizlenir.
• Yüksek Tibial Osteotomi : Dizin aşırı yük binen noktaları kemik kesici ameliyatlar ile kaydırılır.
• Unikondiller Diz Protezi : Parsiyel yani kısmi diz protezi ameliyatı yapılabilir. Özellikle aşınma diz ekleminde tek yüzeyde ve hasta genç ise kısmı protez planlanabilir.
• Total Diz Protezi : İleri evre kireçlenmelerde nihai ameliyattır. En sık yapılan ameliyat türüdür.

Diz Kireçlenmesi Olmaktan Nasıl Kurtulurum?

Diz kireçlenmesi olanların dikkat etmesi gereken önlemler;

• Kilo almama
• Sağlıklı beslenme
• Düzenli egzersizler
• Ortopedik ayakkabılar kullanma
• Kollejen kullanma
• Ağır işlerde çalışmama
• Yüksek tempolu sporlar yapmama. basketbol, Futbol gibi. En sağlıklı spor yüzme ve plates yani yük vermeden yapılan sporlar sayılabilir.

Özellikle genetik yatkınlığı olan hastaların bu önerilere daha fazla önem vermelidir. Bazen ne yaparsak yapalım kireçlenmenin önüne nedenini bilmediğim sebeplerden dolayı geçemeyebiliyoruz. 

Diz Kireçlenmesi Egzersizleri Nelerdir ve Egzersizler Engeller mi?

Diz kireçlenmesinde egzersizlerin amacı diz çevresi kasları güçlendirmek ve eklem bağlarının esnekliğini artırmaktır. Kaslarda esneme ve germe egzersizleride yapılmaldır. Egzersizler ayrıca dize olan kanlanmayıda artırmakta olup eklemin beslenmesini katkı sağlar. Fakat yüksek tempolu sporlar ekleme aşırı stres ve basınç yükleyerek zarar verir. Yüzme gibi yük vermeden spor yapılmalıdır.

Diz Kireçlenmesinin Evreleri Nelerdir?

Özellikle röntgene göre evreleme yapılır. Ayakta çekilen düz grafi ile eklem mesafesi ölçülür. Eklemdeki daralma ve kemiklerin birbirine sürtünme miktarına göre 4 evreye ayrılır. Evre 1 hafif, Evre 2 orta, Evre 3 ileri ve Evre 4 çok ileri olup eklem tamamen kapanmıştır.

Diz Kireçlenmesi Düzelir Mi?

Birçoğu düzelir. Erken evrede yakalamak önemlidir. Genetik etmenler dışında birçok hasta protez ameliyatına gitmeden hayatını idame ettirebilir.

Diz Kireçlenmesine Zeytin Yağı veya Kantoron Yağı İyi Gelir Mi?

Kantoron yağı kantoron çiçeği ve zeytin yağından yapılır. Her ikiside dizde yumuşama yaparak eklem sertliğini azaltarak iyi gelebilir. Fakat eklem içi kıkırdak kaybına direk bir faydası olmayıp semptomatik rahatlama sağlar.

Diz Kireçlemesine Hangi Krem İyi Gelir?

Diz kireçlenmesinde lokal olarak uygulanan jel veya krem şeklinde birçok ilaç vardır. Genel olarak semptomatik tedavi sağlar. Dizdeki ödemi ve ağrıyı azaltmakta kullanılır. Ne türk bir krem kullanılacağına doktorunuz karar verecektir. En önemli avantajları sıklıkla bir yan etkileri yok denecek kadar azdır. Özellikle akut ağrılı dönemde jel, kronik denemde ise kremler tercih edilebilir. Fakat duruma göre değişkenlik gösterebilir. 

Diz Kireçlenmesine Soğuk Mu Sıcak Mı İyi Gelir?

Özellikle akut ağrılı ve şiş durumlarda soğuk iyi gelirken kronik ödemsiz dönemlerde sıcak iyi gelir.

Diz Kireçlenmelerinde Kaplıca Faydalı Mı? 

Özellikle kronik, ödemsiz evrelerde semptomatik yumuşama sağlayarak ağrıyı azaltır. Sıcak ile eklem bağları yumuşar ve esnekleşir. Dize olan kan akımı artarak eklemin beslenme ve oksijenlenmesi daha etkili hale gelir. Fakat kalp ve damar hastalığı olanlarda önerilmez.