Giriş
Atletizm, dağcılık, futbol ve kayak sporları ile uğraşanların dizine normal bireylere göre daha fazla yük biner. Dizinde tıbbi sorunlara sahip olan ve sporla ilgilenen kişilerde, diz ön ağrısı söz konusu olabilir.
Sebepler
Diz karmaşık bir anatomiye ve çok hassas bir yapıya sahiptir.
Birçok faktör sporcularda diz ağrısı oluşumuna sebep olabilir;
• Diz kapağı dizilim bozukluğu
• Komple veya kısmı menisküs yırtığı
• Yaralanma
• Dengesizlik ve uyluk kaslarının zayıflığı
• Düztabanlık
Patellofemoral (diz kapağı) ağrı diz önü çevresindeki yumuşak dokuların tahrişi sonucu oluşur. Diz kapağının altında patellar ve üstündeki quadriceps tendonlarının gerilmeleri sporcular arasında oldukça yaygın görülür. Patellofemoral ağrıya katkıda bulunan diğer faktörler, aşırı kullanım, kas dengesizliği ve yetersiz gerdirme egzersizleridir. Bazen ağrılar diz kaynaklı olmayıp, bel ve kalça gibi başka noktalardan kaynaklanabilir.
Sporcularda Diz Ağrısı patellafemoral ağrı 2Patellofemoral dizilim bozukluğu olanlarda, zamanla diz kapağı altındaki kıkırdakta soyulma ve kireçlenme meydana gelir.
Klinik Bulgular
• Diz ön ağrısı ve sızlanma
• Çömelme ve merdiven çıkmada diz ağrısı
Nasıl Önlem Alınabilir?
• Eğer aşırı kilolarınız varsa, kilo vermelisiniz. Amaç dize binen yükleri azaltmaktır.
• Egzersiz veya sportif aktivitelere başlamadan 5 dakika önce ısınma hareketlerine başlanılmalı ve gerdirme hareketleri mutlaka yapılmalıdır.
• Sportif faaliyetlerin dozunu yavaş yavaş artırılmalı
• Spor yaparken ortopedik ayakkabılar kullanmalı
• Öne eğilirken dizlerinizi bükülü tutunuz ve sportif çalışmalarınızı, düz, yumuşak, pürüzsüz makul zeminlerde yapınız ve asla yokuş aşağı koşmayınız. Bu durumlarda zikzak çizmeli ve yavaş inmelisiniz.
Muayene ve Teşhis
Teşhis için ağrının ne zaman başladığı, hangi durumlarda artığı, sıklık durumu ve ağrıyı değiştiren faktörler hakkında doktorunuza bilgi vermelisiniz.
Ağrının tanımlanması için doktorunuz diz muayenesi yapacaktır. Ayakta, oturma, koşma veya yürüme gibi farklı aktivitelerdeki ağrı durumu önemlidir. Dizin hareketliliği, gerginliği ve diz kapağı dizilimi değerlendirilir. Radyolojik olarak doktorunuz teşhis ve ayırıcı tanı açısından, röntgen, MR veya bilgisayarlı tomografi isteyebilir.
Tedavi
Ağrının sebebine göre tedavi yöntemleri değişmektedir. Cerrahi ve cerrahi olmayan tedaviler şeklinde ikiye ayrılır.
1- Cerrahi Dışı Tedavi
İlk Tedavi Aşaması
Ağrıya sebep olan faaliyetleri sonlandırmalısınız. Yani spora ara vermelisiniz ve aşağıdaki protokolü uygulamalısınız.
RICE protokolü birçok sportif yaralanmalarda etkilidir;
Rest Dinlenme... Koltuk değneği kullan
- Ice Buz... Günde birkaç kez, her seferde 20 dakika soğuk uygulama
- Compression Sıkıştırma... Elastik bandaj kullan
- Elavation Yükseltme... Şişliği azaltmak için kalp seviyesinin üstünde tut
- Ağrı ve şişlik için nonsteroid ilaçlar kullanılabilir.
- Ağrı ve şişlik geçtikten sonra, tam eklem hareket açıklığı, dayanıklılık, güç, hız, kondisyon ve çevikliğin geri kazanmaya ihtiyacınız olabilir. Doktorunuz bunları geri kazanmak için size gerdirme, güçlendirme ve esnetme egzersizleri verecektir. Yavaş yavaş koşu ve diğer sportif faaliyetlerin zamanı kademeli olarak yapılmalıdır. Sportif faaliyetlerde dizlik ve özel sportif ayakkabılar kullanmak gerekebilir.
2- Cerrahi Tedavi
Artroskopi; Kamera ve küçük el aletleri ile dize kapalı olarak girilir ve kıkırdak debridmanı yapılabilir.
Diz Kapağı Dizilim Cerrahisi; Kapak altındaki aşırı basıncı azaltmak için yeniden dizilim ameliyatı gerekebilir.
Doç.Dr.Tahir Mutlu Duymuş
Ortopedi ve Travmatoloji Uzmanı
Anahtar Kelimeler: Sporcularda diz ağrısı,diz yaralanması,diz travması,diz ameliyatları