Ön Çapraz Bağ Ameliyatı

Ortopedi de diz bölgesinde yapılan diz protezi ve menisküs ameliyatlarından sonra en sık yapılan üçüncü ameliyattır. Dizin dört ana bağından biri olan ön çapraz bağ dizin öne kaçmasını ve rotasyonel stabilitesini sağlayan bir bağdır. Diz anatomisinde eklem içi yerleşik uyluk kemiğin arka ve dış kısmından başlar kaval kemiğinin ön iç kısmına yapışır. Arkasında arka çapraz bağ önünde ise pataller tendon vardır.  

Ön çapraz bağ kendi içinde ise anteromedial ve posteromedial şeklinde 2 demetten oluşur.  

• Anteromedial demet : Diz tam büküldüğünde gergindir.
• Posterolateral demet ise diz tam düz iken gergindir

Ön çapraz bağ tibial sinirin dalından sinir uyarılarını alır ve propriosepsiyon yani pozisyon duyularının algılanmasında önemlidir. Dizinde dengede kalmasının sağlayan ön çapraz bağ özellikle ayak yerde sabit ve dizin kendi ekseni etrafında rotasyonel burkulmasın sonucu kopabilir. Tam kopması veya aşırı esneme ve uzama yaparak dizin gevşek hale geldiği kısmı yırtıklarda sadece ameliyat ile tedavi edilir.

Ön Çapraz Bağ Ameliyatı Nedir?

Kopan ön çapraz bağ maalesef kendi kendine iyileşemez ve kendini onarma yeteneği yoktur. Bağ esnek olmayıp sert ve esnek olmayan liflerlerde oluşur. Primer tamir veya rekontrüksiyon ile bağ yeniden oluşturulması işlemine aön çapraz bağ ameliyatı denir.

Ön Çapraz Bağ Ameliyatı Kapalı Mı Açık Mı Yapılır?

Gelişmiş kamera ve el aletleri ile ön çapraz bağ ameliyatı kapalı yani diz artroskopisi ile yapılır. Kapalı yönteme ile elde edilen yeni tendon dizin içine yerleştirilerek özel dügme denilen materyeller ile tespit edilir.

Ön Çapraz Bağ Ameliyatı Nasıl Yapılır? 

Ön çapraz bağ ameliyatı dizin iç yan kısmında yer alan hamstring tendonlar dediğimiz semitendinöz ve gracilis tendonlarından bir veya ikisini alarak dizin için rekonstrüksüyonu ile yapılır.

Kaç Tür Ön Çapraz Bağ Ameliyatı Vardır? 

Özellikle son 30 yılda çok fazla ön çapraz bağ ameliyat teknikleri gelişti. Bazıları ve kısa açıklamaları şöyledir;

• Klasik yöntem transtibial yöntem 

  Bu yöntem halen birçok hastanede uygulanmaktadır. Ön çapraz bağ ameliyatında amaç hamtringlerden alınan tendonların diz içine orjinal anatomiye uygun yerleştirilmesidir. Transtibial yöntemde önce kaval kemiğine yani tibiaya tünel açılır ve bu tünelden geçirilen aletler ile uyluk yani femura tünel açılır. Tek düzlemde her iki tünel açılır. Bu yöntemde tibial tünel doğru yere açılmaz ise femoral tünelin anatomik olma şansı yoktur. Ön çapraz bağ ameliyatında femoral tünelin anatomik yere açılması çok önemlidir. Yoksa dizde tam bükümeme, diz tam düz yapamama gibi eklem gareket açıklığı kaybı olur. Bu dizde sürekli şişme ve eklem de kısıtlılığa yol açar. Ekonomik açıdan daha uygundur. Semitendinöz ve Gracilis adlı 2 adet tendonuda kulanmak zorundasınız. Tespit için femurda endobutton denile düğmeler veya transfix vidaları kullanılır. Tibiada ise biovida ile staple kullanılır. Dezavantajlarının fazla olması nedeniyle bu yöntemi 2011 yılından beri kullanmıyorum. 

•  Bone Tendon Bone - Kemik Tendon Kemik -

  Bu yöntemde diz kapağı ve kaval kemiğinden kemikle birlikte pateller tendon birlikte alınır. Diz içinde tibial ve femoral kemiklere açılan tünellere tendon kemikli olarak yerleştirilir ve vidalar ile sabitlenir. Bu yöntemde hamstring tendonları ve endobutton denilen düğmeler kullanılmaz. Stabilite açısından sağlamdır fakat tendon kemikle diz önünden alındığı için diz önü ağrısının yüksek olasılıklı olması dezavantajıdır. 

• All - Inside Ön Çapraz Bağ Ameliyatı 

  Bu yöntemde çapraz bağ tamamen anatomik yerleştirilir. Çift düzlemde çalışılır. Tibia ve femura tüneller birbirinden bağımsız iki düzlemde açılıdığı için çapraz tamamen anatomik yerleşimli olur. Her iki tünel içinde endubutton asansör denilen sistemm ile bağ orjinal gerginlikte kitlenir. Bio vida ve staple kullanmaya gerek yoktur. Tek bir tendon ile sağlam ve kalın bir ön çapraz bağ elde edilir. Kemik tüneller daha kısa ve kemik hasarı ve defekti ise en az olan ameliyattır. Kliniğimizde bu yöntem uygulanmaktadır. Diğer yöntemlere göre avantajları fazla ve sonuçları mükemmeldir. Hasta erken dönemde rehabilite olup günlük yaşama dönüş süresi çok kısadır. Biraz daha maliyetli olması dezavantaj oılarak görülebilir. Ayrıca yeni bir yöntem olması nedeniyle cerrahi tecrübe önemlidir. 

Ön Çapraz Bağ (ÖÇB) Ameliyatında Platin Kullanılır MI? 

Klasik ÖÇB ameliyatında özellikle kaval kemiği tarafında staple (çapa) ve biovida kullanılırken, uyluk tarafında genelde endobutton denilen düğmeler kullanılır. All inside ÖÇB ameliyatında ise sadece 2 adet asansör tipi endobutton kullanılır.

Klasik ÖÇB Ameliyatında Ameliyat Sonrası Platinler Kalıcı MI?

Her iki yöntemdede tüm platinler kalıcıdır. Fakat staple yada çapa çoğunlukla cilt altında ele gelir ve rahatsız eder. Enfeksiyon veya ödeme yol açarak rahatsız etmesi durumunda çıkarılması zorunlu hale gelir. All- İnside ÖÇB ameliyatında staple-çapa veya biovida kullanılmaz. Bu nedenle platinin rahatsız etme ihtimali yoktur.

Klasik ÖÇB ameliyatı ile All İnside ÖÇB ameliyatının farkları nelerdir?

All İnside ameliyatı daha minimal doku hasarı, kemik stokunu koruyucu, daha az platinin kullanıldığı, tek tondonun yeterli olduğu bir ameliyattır. 

ÖÇB Ameliyatlarında Kullanılan Endobutton Platinlerinin Çeşitleri Var Mıdır?

Evet vardır. Endobutton platinler kendi içinde 2 türlüdür. En etkilisi asansor mekanizmasına sahip olan olup tünele yerleştirilen grefttin istenilen gerginlikte olmasını sağlar. 

ÖÇB Ameliyatı Sonrası Ne Zaman Aktif Spora gönülür? 

Ameliyat sonrası aktif spora dönüş 6 aydır. Günlük yaşama 1-2 hafta içinde dönülebilirken, fitness gibi salon sporlarına 2-3 ay arasında dönülür. Düz koşulara 2.ay, desteksiz ve değneksiz yürüme için ise ameliyat sonrası 10. ve 15.günler yeterlidir.

Ön Çapraz Bağ Ameliyatı Sonrası Dizlik Gerekli Mi?

1-2 hafta dizlik kullanılabilir. Bazı hastalarda kullandırılmayabilir.

Ön Çapraz Bağ Ameliyatı Sonrası Ayak Üstüne Basabilir Miyim ve Ne Zaman Yürüyebilirim? 

Ameliyat sonrası 1. veya 2. gün üstüne basabilirsiniz. Fakat aynı anda menisküs dikişi atıldı ise doktorunuz izin verene kadar yük vermeyiniz.

Ön Çapraz Bağ Ameliyatı Acil Mi? 

Ön çapraz bağ ameliyatı acil değildir. Kopma sonrası ödem ve şişliğin biraz geçmesi öenmlidir. Bir kaç hafta beklenilebilir. Bu süre zarfında ödem tedavisi olmalı ve kas güçlendirme için egzersiz yapılmalıdır. 

Ön Çapraz Bağ Ameliyatı Sonrası Fizik Tedavi Gerekli Mi?

Kesinlikle gereklidir. Ameliyat kadar önemlidir. Bu konuda çok detaylı olan youtube videomuzu izleyiniz.

Ön Çapraz Bağ Ameliyatı Sonrası Koltuk Değneği Gerekli Mi? 

Ameliyat sonrası 1-2 hafta koltuk değneği kullanılabilir.