Tendonlar kaslar ile kemikler arası bağlantıyı sağlayan ve beyaz liflerden oluşan dokulardır. Biseps tendonu ise biceps kasını omuzdaki ve dirsekteki kemiklere bağlar. İki parçadan oluşmaktadır. Üst kol kısmının ön tarafında yer alan pazudur. Temel reis kası olarakda ifade edilir. Eğer biceps tendonunu yırtılır veya kopar ise kol ve dirseğin kasılma kuvvetleri kaybedebilir. Kolunuzu kuvvetli bir şekilde avucunuzı sıkarak içe doğru çevirdiğinizde pazu bölgesinde ağrı ve şişlik meydana gelebilir. Fakat birçok insan biceps tendon yırtığı ile çalışabilir ve sadece semptomları hafifletmek için basit tedavilere ihtiyaç duyar. Semptomlar cerrahi olmayan tedavilerle geçmez ise ameliyat gerekebilir.
Anatomi
Omuzunuz üç kemikten oluşan bir eklemidir: üst kol kemiği (humerus), omuz kürek (skapula) ve köprücük kemikleri (klavikula). Biceps tendonu ise iki parçalıdır. Bi latince de iki ceps parça demek olup biceps iki parçalı demektir.
Üst kol kemiğinin başı (humerus başı) , kürek (skapula) kemiğinde yuvarlak bir sokete yani glenoid isimli yere oturmaktadır. Omuzu çevreleyen kas ve tendonların kombinasyonu, humerus başının glenoide yerleşmesini veya oturmasının sağlar. Bu kas ve tendonlara rotator manşet olarak adlandırılır. Üst kol kemiğinin başını kapatır ve onu glenoide tuttururlar.
Biseps kasının üst ucu, uzun ve kısa iki tendona sahiptir. Uzun olan glenoidin üst kısmına bağlanır. Kısa olan korakoid çıkıntıya yapışır.
Hastalığın Tanımı
Biceps tendonu yırtıkları, kısmi veya tam olabilir.
• Kısmi Yırtıklar. Birçok yırtık biceps tendonunda tam kat kopma yapmaz
• Tam yırtıklar. Tam kat yırtıkta ise biceps tendonu ikiye bölünür.
Bazen hasarlı veya ilerlemiş yırtığı olanlar hastalar, ağır bir nesneyi kaldırırken, tendon tamamen kopabilir.
Biseps tendonunun uzun başının yaralanması daha olasıdır. Bunun nedeni, omuz eklemi boyunca ve glenoid bağlantı noktasına doğru hareketi geniş ve hassas olmasından kaynaklanır. Neyse ki, uzun ve kısa diye iki parçalı tendona sahiptir. Bisepsin kısa olanı çok nadir yırtılır. Bu nedenle birçok kişide uzun olan tendon tam kat yırtılsa bile pazılarını kullanabilir.
Fakat uzun dönemde rotator manşet tendonları zarar görebilir.
Sebebleri
Biseps tendon yırtıklarının iki ana nedeni vardır: Travma veya aşırı kullanım. Çok ağır birşey kaldırdığınızda veya asılarak düşmelerde biseps tendonunu yırtılabilir.
Aşırı kullanım : Birçok yırtık, özellikle ileri yaşlarda ve yavaşça meydana gelen aşınmalara bağlı olarak oluşur. Tekrarlayan ve aynı omuz hareketleri omuzu daha da kötüleştirebilir.
Aşırı kullanım sonucu önce tendinit veya rotator manşet yaralanmaları gibi bir dizi omuz problemlerine neden olabilir. Bu durumlar biseps tendonu üzerinde stres yaratarak zayıflama veya yırtılma olasılığını artırır.
Risk faktörleri
• Yaş. Yaşlı insanlarda tendon yapısı zayıfladığı için genç insanlardan daha fazla görülür.
• Ağır sportif veya iş faaliyetleri. Halter sırasında çok fazla yük kaldırmak tendonlarda aşırı aşınma ve yıpranma meydana getirir.
• Omuz aşırı kullanım. Yüzme ya da tenis gibi tekrarlanan genel sporlar daha fazla tendon aşınmasına ve yıpranmasına neden olabilir.
•Sigara içmek. Nikotin kullanımı tendondaki beslenmeyi etkileyebilir.
• Kortikosteroid ilaçlar. Kortikosteroidlerin sık kullanılması kas ve tendonlarda yapısal zayıflığa yol açar.
Klinik Belirtiler
• Üst kolda ani ve keskin ağrı
• Bazen sesli bir pop diye kopma sesi
• Üst kolun ortasından dirseğe doğru kas yoplanması
• Omuz ve dirsekte ağrı veya hassasiyet
• Omuz ve dirsekte güç kaybı
• Yırtık bir tendon artık biseps kasını sıkıca tutamayacağından, üst kolda dirseğin üstündeki bir çıkıntı ("Popeye Muscle") görünebilir.
Teşhis ve Muayene
Kol kasının ("Popeye Muscle") deformitesi nedeniyle tanı genellikle tam kat yırtıklar için kolaydır.
Kısmi kopmalarda ise klinik olarak tanı zordur. Kısmi bir yırtılmalarda dirseğin bükülmesi ve biceps kasının kasılması -pazu- zor ve ağrılı olmaktadır.
Ayrıca, tedavinizi planlarken başka bir omuz probleminde eşlik edip etmediği çok önemlidir. Ayrıca dirsek tarafında ki yapışma yerinde deyırtık olabilir. Bu durumda dirseğin ön tarafında bir boşluk ve morluk oluşabilir.
Ek olarak, rotator manşet kaslarında yaralanma, biseps uzun başında tendinit biceps tendon yırtığına eşlik edebilir. Bu gibi diğer problemleri tanımlamak ve doğru tedaviyi belirlemek için için ek testler yapılması gerekebilir.
Görüntüleme Testleri
• Röntgenler. Röntgenler, biseps tendonu gibi yumuşak dokuları gösteremese de, omuz ve dirsek ağrısına neden olabilen diğer problemlerin ayırıcı tanısında yararlı olup çekilmelidir.
• Manyetik rezonans görüntüleme (MRI). Yumuşak dokuların daha iyi görüntülenmesini sağlar. Hem kısmi hem tam yırtıkları hem de eşlik eden diğer patolojileride gösterebilirler.
Tedavi
1- Cerrahi Dışı Tedavi
Birçok kişide ağrı zamanla düzelir. Kolda hafif zayıflık veya deformite, yaşlı ve daha az aktif insanlarda ise rahatsız dahi etmeyebilir.
Ek olarak rotator manşet kaslarında eşlik eden patoloji yok ise;
•Buz. Şişmeyi azaltmak için günde birkaç kez 20 dakikalık soğuk jeller uygulayın. Doğrudan cilde buz uygulamayın.
• Steroid olmayan antiinflamatuar ilaçlar. İbuprofen, aspirin veya naproksen gibi ilaçlar ağrıyı ve şişmeyi azaltır.
•Dinlenme. Ağrıyı hafifletmek ve şişmeyi azaltmak için ağır kaldırma ve baş üstü hareketlerden kaçının. Kısa bir süre için askı kullanılabilir.
•Fizik Tedavi. Esneklik ve güçlendirme egzersizleri geri kazanım için önemlidir.
2- Cerrahi Tedavi
Biseps tendon yırtığında cerrahi tedavi nadiren gereklidir. Sadece sporcular veya ağır işlerde çalışan ve tam kas gücüne ihtiyaç duyanlarda ameliyat gerekebilir. Cerrahi tedavi ayrıca kısmi yırtığı olup ameliyat dışı yöntemlerden fayda görmemiş hastalar içinde bir seçenektir.
Cerrahi Prosedür. Tendonun minimal insizyonlarla onarımı için birkaç yeni prosedür geliştirilmiştir. Ameliyatın amacı yırtık tendonun kemiğe yeniden tutturulmasıdır. En uygun yöntem hastaya göre değişebilir.
Komplikasyonlar. Ameliyata bağlı komplikasyonlar nadir görülür. Onarılmış tendonun tekrar kopması nadirdir.
Rehabilitasyon. Ameliyattan sonra omuz kol gövde askısı ile geçici olarak immobilize edilebilir. Ayrıca sonrasında egzersizler çok önemlidir. Esneklik egzersizleri, omuzunuzdaki hareket aralığını iyileştirir. Omuzunuzu güçlendirmeye yönelik egzersizler, rehabilitasyon planınıza kademeli olarak eklenecektir. İyileşme süreci yavaştır fakat fizik terapiye olan bağlılık keyif aldığınız tüm aktivitelere dönmede en önemli faktördür.
Cerrahi Sonuç. Başarılı cerrahi ile kas deformitesi genellikle düzelir. Kolunuzun gücü ve işlevi neredeyse normale dönebilmektedir.
Op.Dr.Tahir Mutlu Duymuş
Ortopedi ve Travmatoloji Uzmanı
Key Words : Biseps Tendon Yırtığı,Tendon onarımı, Biceps Tendon rüptürü, Biceps tendon kopması