Çekiç parmağı, el parmaklarının uç eklemini (distal interfalangeal eklem - DİF- ) düzleştiren ekstansör tendon yaralanmasıdır. "Beysbol parmağı" olarak da bilinmesine rağmen sert bir nesnenin (top gibi) parmağın uç kısmına çarpması sonucu daha fazla bükülmeye zorlandığında da görülebilir. Sonuç olarak, parmağınızın ucunu düzeltilemez ve bükük kalır.
Bir çekiç parmağı yaralanması ile parmak ucu sarkar ve aktif olarak düzleştirilemez.
Anatomi
Tendonlar kasları kemiğe bağlayan dokulardır. Parmakları ve parmakları hareket ettiren kaslar ön kolda bulunur. Uzun tendonlar bu kaslardan el bileğine uzanır, parmakların ve başparmakların küçük kemiklerine yapışır. Elin üzerindeki ekstansör tendonlar parmakları düzeltir. Avuç tarafındaki fleksör tendonlar ise parmakları bükülmesini sağlamaktadır.
Ekstansör tendonları parmakları ve başparmakları düzleşmesini sağlar. (Reproduced from The Body Almanac. © American Academy of Orthopaedic Surgeons)
Hastalığın Tanımı
Bir nesne parmağın ucuna çarptığında, darbe kuvveti ile ekstansör tendonu kemiğe (distal falanks) yapıştığı yerden koparır. Basit ev işlerinde dahi bu yaralanma görülebilir. Bazı durumlarda tendon kopmaz fakat yapıştığı kemikten küçük bir kemik parçası koparır. Buna kopma kırığı veya avulsion kırığı denir. Sıklıkla dominant el, yüzük ve serçe parmakta görülür.
(Üst) Ekstansör tendonun kopması (Alt) Avulsiyon kırığı
Klinik Belirtiler
Parmak, genellikle ağrılı, şiş ve çürüktür. Parmak ucu fark edilir şekilde sarkar ve sadece diğer elinizle ittiğinizde düzelir. Acıyı hafifletmek ve şişmeyi azaltmak için hemen parmağınıza buz uygulayın ve elinizi kalbinizin üzerinde tutun.
Teşhis ve Muayene
Bir çekiç parmağı yaralanması, parmağın mümkün olduğunca çok işlev kazanmasını sağlamak için tıbbi tedavi gerektirir. Çoğu doktor, bir hafta içinde yaralanmayı tedavi etmeyi tavsiye etmektedir. Bununla birlikte, tedavinin sakatlanma tarihinden bir ay sonraya ertelendiği ve tam iyileşmenin devam ettiği durumlar da olmuştur.
Fizik Muayene
Muayene sırasında, doktorunuz etkilenen parmağı tutacak ve sizden düzeltmenizi isteyecektir. Buna mallet parmak testi denir.
Bu test ile hasta parmağını tam ekstansiyona getiremez. (Reproduced with permission from JF Sarwark, ed: Essentials of Musculoskeletal Care, ed 4. Rosemont, IL, American Academy of Orthopaedic Surgeons, 2010. )
Röntgen
Röntgen ile avulsiyon kırık var mı yok mu onun teşhisi konulmaktadır. Tendon kopması görülmez. Kırığın eklem içi olup olmadığı ve diğer kemik patolojileri hakkında bilgi verir.
Tedavi
Tedavi edilmemesi halinde yaralanan parmak uç eklemi sertleşir ve deforme olur.
Fakat çoğu ameliyatsız tedavi edilebilir.
1- Cerrahi dışı tedavi
Çoğu mallet parmağı splint veya özel atel ile tedavi edilebilir. Atel ile parmak uç eklemi iyileşene kadar yaklaşık 6-8 hafta düz tutulur. Mallet finger ateli de denir. Bu ateller genellikle plastik şeklindedir. Parmağa ince bir sargı bezi sarıldıktan sonra atelin konulmasını tavsiye ederiz. Çünkü terleme ile ciltde mantarlaşma veya tahriş görülebilir. Sık ve usulüne uygun olamayan takıp- çıkarma sıklıkla iyileşme sorunlarına yol açar. Mutlaka tam zamanlı takılmalı ve ıslatılmamalıdır. Parmakda cilt sorunu yaşanması durumunda doktorunuza başvurarak çözüm arayınız. Tespit için birçok atel türü ve yöntemi vardır.
Banyo yaparken takılmalıdır. Fakat banyodan sonra ateli çıkarıp kurutmalı ve cildin nemi alınmalıdır. Ateli takıp çıkarırken parmak mutlaka düz tutulmalıdır. Takıp çıkarma işlemi sırasında parmak ucu düşer veya bükülürse iyileşme kesintiye uğrar ve sil baştan yeniden başlar. Bu durum çok uzun süre atel takmanıza yol açabilir. Buda maalesef cilt sorunları oluşturacaktır. İyileşme takibi için mutlaka kontrollere geliniz. Temizleme ve kurutma işlemi sırasında splint kaldırırken, parmak ucu bir yere dayatılarak uzatmada kalmalıdır.
İlk splintleme periyodundan 3 ila 4 hafta sonra, splint'i daha az sıklıkta - belki de sadece geceleri - takacaksınız. Splinting tedavisi genellikle hem uygun fonksiyon hem de görünüm ile sonuçlanır, ancak bazı hastalarda parmak ucunda tam düzleşme yetisi geri kazanılamayabilir.
Bazı hastalar için splinting rejimi çok zordur. Bu durumlarda doktor, 8 hafta boyunca düz tutmak için parmak ucu eklemi boyunca geçici bir tel koymaya karar verebilir.
2- Cerrahi tedavi
Eğer büyük bir kırık parçası varsa veya eklem dışına çıkmışsa doktorunuz cerrahi tedaviyi düşünebilir. Bu durumlarda, yaralanma iyileşirken kemik parçalarını tutmak için iğne kullanarak kırıkları onarmak için ameliyat yapılır.
Op.Dr.Tahir Mutlu DUYMUŞ
Ortopedi ve Travmatoloji Uzmanı
Özgeçmiş için tıklayınız.
Key Words : Mallet Finger nedir?,Mallet Finger ateli,Mallet Finger Tedavisi,Mallet finger deformitesi , Ameliyat Şart mı?