Omuz Kas Yırtığı

Rotator kılıf (manşet) yırtığı erişkinlerde çok yaygın olarak görülen bir omuz problemidir. Her yıl binlerce insan bu problemden dolayı doktora başvurur. Yırtık bir rotator manşet, omuzda güçsüzlüğe yol açar. Bunun anlamı günlük aktivitelerimizde, saç tarama, başımızı yıkama veya elbise giyme gibi aktiviteler ağrılı ve zor hale gelmesidir.

Anatomi

Omuz üç kemikten oluşur; humerus (kol), skapula (kürek) ve klavikula (köprücük) kemikleridir. Humerusa ait olan topuz, skapulaya ait olan soket ile omuz eklemini oluşturur.

Bu eklemin etrafını ise rotator manşet dediğimiz kasların tendonları sarar. Rotator manşet ise 4 ana kasdan oluşur. Bu kaslar kolun yukarı kalkmasını ve rotasyonunun sağlar.

Omuzda bursa ismi verilen ve yastıkçık vazifesi gören bir kese vardır. Bu kürek kemiğine ait olan akromion ile rotator manşet kaslarından supraspinatus tendonu arasında bulunur. Bu yapı akromionun altındaki supraspinatus tendonunun kemiğe sürtmesini ve serbest kaymasını sağlar. Bursa denilen bu kesenin inflamasyonunda veya hasarında omuz hareketleri ağrılı hale gelir.

Tanımlama

Rotator manşetin humerus başına tutunduğu yerden veya buraya yakın yerlerden yırtılmasıdır. Birçok vakadatendon önce yıpranmaya başlar ve durum ilerledikçe kısmi veya tam kat yırtıklara dönüşür.

Sebepler

İki ana sebep vardır; Yaralanma ve dejeneratif

Akut Yırtık

Doğrudan kolun üzerine düşme veya ağır bir şeyler kaldırma sonucu ani olarak yırtılabilir. Bu tür yırtılmalara köprücük kemiği kırıkları veya omuz eklemi çıkığı eşlik edebilir.

Dejeneratif Yırtıklar

Zamanla, yavaş gelişen bir durum olup, rotator tendonlarının incelmesi ve yıpranarak yırtılması söz konusudur. Bu dejenerasyon durumu yaşlanma ile ilişkilidir. Rotator manşet yırtıkları en sık olarak dominant kolda ortaya çıkar ve ağrınız olmasa bile diğer omuzda risk altındadır.

Dejeneratif yırtıkların oluşmasında birçok sebep vardır;

• Sık kullanma:Tenis, voleybol ve halter gibi sporlarda omuzda stres oluşturan ve sık kullanıma bağlı olabilir. Birçok meslekte bu durum mesleki hastalık olarak karşımıza çıkabilir.
• Kan akımında azalma:Yaşlanma ile omuza gelen kan akımının azalmasıyla doku kalitesi düşer.
• Kemik çıkıntıları:Omuz kemiklerinden akromionun eğimli büyümesi veya çıkıntılı hale gelmesi durumunda, rotator manşete sürterek yırtılmasına yol açabilir.

Risk faktörleri

Bu yırtıklar genellikle 40 yaş sonrası sık olarak görülür ve yaşlanma bir risk faktörüdür.
Belli meslekler ve sportif faaliyetlerde omuzun sık kullanımına bağlı olarak yırtılabilir. (Halı dokumacıları, duvar boyacıları veya voleybol, tenis sporlarında v.s)
Sık kullanım bir sebep olsa da bazen gençlerde travmaya bağlı olabilir.

Klinik Bulgular

Rotator manşet yırtıklarında sık şikâyetler;

• Gece ve dinlenmede geçmeyen omuz ağrısı
• Kolu yukarı doğru kaldırmalarda omuz ağrısı artışı
• Kolu kaldırma ve kendi ekseni etrafında çevirmede güçsüzlük
• Belli pozisyonlarda omuz ekleminde sürtünme seslerinin alınışı

Eğer yırtık düşme gibi durumlarda ani oluşursa, şiddetli omuz ağrısı olur. Kolu kaldırma durumlarında atlama hissi alınabilir.
Yavaş gelişen dejeneratif yırtıklarda omuz ağrısı ve kolda güçsüzlük olabilir. Kolunuzu diğer omzunuza doğru yana kaldırdığınızda omuzda ağrı artışı olması anlamlıdır. Başlangıçta omuz ağrısı hafif olabilir ve bunu yaşamın bir parçası olarak görmemek gerekir.

Zamanla ağrı dayanamaz hale gelebilir ve dinlenme ile geçmez. İlaçlara yanıt alınmaz ve geceleri uykudan uyandırabilir. Saç tarama ve elbise giyme gibi günlük basit aktiviteler, ağrılı hale gelebilir.

Hekim Muayenesi

Doktorunuz sizinle şikâyetleriniz ve tıbbı geçmişinizi konuştuktan sonra omuz ekleminizi muayene edip, omuz eklemi hareket açıklığına bakarak, kas gücü ve ağrıyı provoke eden testler yapacaktır.

Görüntüleme

Röntgen çekilerek kemik yapılar değerlendirilir. Tip 2-3 akromion kemik çıkıntısı, akromion kol topuz mesafesi vs kemik değişiklikleri değerlendirilir.
MRI ise yumuşak dokulardaki değişiklikleri gösterir. Yırtığın boyutunu, ödemini vs detaylı bilgi vermesi açısından son derece önemlidir.

Tedavi

Eğer rotator manşet yırtığına sahipseniz, omuzu kullanıma devam ettikçe genellikle ağrıda artış olur. Bu durum zamanla yırtığın ilerlemesi ile ilişkilidir.
Kronik omuz ve kol ağrısı, doktora gözükmeniz için önemli bir sebeptir. Erken teşhis ve tedavi, başarılı sonuçlar alınması için önemlidir.
Tedavide temel amaç, ağrıyı yok etmek ve omuz fonksiyonlarını geri kazanmaktır. Bu yırtıklar için çok farklı tedavi yöntemleri vardır ve kişiye göre bu yöntemler değişir. Sizin tedavinizin planlamasında yaş, aktivite seviyesi, yırtığın tipi, genel sağlık durumu vs durumlar etkilidir.
Hastanın durumuna göre cerrahi ve cerrahi olmayan tedavi yöntemleri vardır;

1- Cerrahi olmayan tedavi

Hastaların bir kısmı cerrahi olmayan yöntemlerden fayda görür;

• Dinlenme: Kolu omuz seviyesi üstüne kaldıramama ve kol askısı ile dinlendirme
• Aktivite Düzenlemesi: ağrıya sebep olan hareketlerden kaçınma
• İlaç: Steroid olmayan ilaçlar, kas gevşeticiler
• Fizik Tedavi
• Lokal enjeksiyon: Yukarıdaki durumlara yanıt alınamama durumunda lokal anestezikle birlikte steroid enjeksiyonu yapılır.

2- Cerrahi Tedavi

Cerrahi olmayan tedavi yöntemlerinin etkisiz olması durumunda doktorunuz ameliyat önerecektir. Ağrını devam etmesi cerrahi için temel endikasyondur. Eğer çok aktif biri veya mesleki açıdan kolunuzu çok kullanıyorsanız cerrahi önerilebilir.
Aşağıdaki durumlar söz konusu ise ameliyat düşünülmelidir;

• Ağrılarınız en az 6 aydır var ise,
• Rotator manşet yırtığı büyükse,
• Omuzda güçsüzlük ve fonksiyon kaybı var ise,
• Gece uykudan uyandırıyorsa,
• Ciddi bir travma ile oluşan akut yırtıklar.

Cerrahi yöntemler içinde çok farklı tamir metotları vardır. Doktorunuz sizin durumunuza göre sizinle birlikte cerrahi tedavi planlaması yapacaktır.

Doç.Dr.Tahir Mutlu DUYMUŞ  

Ortopedi ve Travmatoloji Uzmanı

Key Words: Omuz Ağrısı, Rotator Manşet, Rotator Manşet Yırtıkları, Akromion, Supraspinatus, Tendon